Ирон мифологи

Ирон мифологи
Ирон мифологийы равзæрды архайдтой скиф-сармат-алайнаг æмæ бынæттон кавказаг знæмтæ. Ирон мифологийы ахуыры æмæ иртасыны хъуыддаджы сæйрагдæр гуырæн сты Нарты кадджытæ, сфæлдыстой сæ нæ рагфыдæлтæ нæ эрæйы агъоммæ VIII-VII æнусей – нæ эрæйы ХIII-ХIV æнустæм. Термин «нарт» æмбарын кæнынц бирæ алыхуызты. Нарты эпосы иртасджытæн сæ иуæй-иутæ дзырд «нарт» æмбарын кæнынц дыууæ ирон дзырдæй – «нæ арт», иннæтæ та йæ бæттынц ирайнаг «нар»-имæ – (нæлгоймаг). Иннæтæ та нарты адæмы «уынынц» Хъаспы денджызы былгæрæтты цы историон знæмтæ цардис, уыдон. Зынгæ ахуыргонд Абайты В.И. куыд хъуыды кæны, афтæмæй «нарт» у монгойлаг дзырд «нара» – хур, алантæ — ирæттæ йæ æрбайстой ХIII- ХIV æнусы, ома, Сызгъæрин Ордæ Цæгат Кавказы æлдариуæг куы кодта, уыцы заман. (кæс Тæтæр-манголты заман). Термин «нарт»-ы равзæрдæн ис фидар мифологион æмæ космологион бындур, кæцыйыл арæзт цæуы æгас нарты эпос дæр. Фæлæ уæддæр уыцы цыртдзæвæны генезисы (сфæлдисыны) фарста у нартахурады сæйрагдæр проблемæтæй иу. Нарты кадджыты æппæты рагондæр фæлтæртæ номхуындæй æмæ ирон мифологи, æмтгæй райсгæйæ, баст сты скиф-сæрмæтты дугимæ æмæ дзурæг сты бирæ скифаг æгъдæуттæ æмæ уагахастыл, кæцытæ фыст æрцыдысты Гередоты «Истории»-йы (IV чиныг). Кадджыты генезисы ирайнаг компонент кæй архайдта, уымæн æвдисæн сты эпосы иу къорд хъайтары номы. (Уæрхæг, Æхсар, Уырызмæг, Ацæмæз, Ацырухс, Уастырджи, Уацилла æмæ æнд.) Рагкавказаг компонентмæ хауынц эпосы иннæ хъайтарты нæмттæ (Хуыцау, Реком, Тæтæртупп, Таранджелоз, Мыкалгабыртæ, Æфсати, Сафа æмæ ин.) Нартзонджытæ – иртасджытæ нарты эпос дих кæнынц цалдæр сæйрагдæр циклыл: хуры, тæрккъæвдаты, тотемон æмæ этногонион. Ирон мифологи тынг хъæздыг у, чырыстон дины размæйы системæйы иугонд чи ‘рцыдис, ахæм равдыстытæй, фæлгонцтæй æмæ сюжеттæй. Муртакк хуыцæуттæй бирæтæ фæстæдæр райстой чырыстон хуыз.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Полезное


Смотреть что такое "Ирон мифологи" в других словарях:

  • Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи — Этнография и мифология осетин АЛФАВИТОН АМОНÆГ Абырджыты æвзаг Авд дзуары Авдæнмæ фидыд Авункулат Агдар Аза бæлас …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон хъандзал фæндыр — см. Ирон хъандзал фæндыр – перевод Ирон хъандзал фæндыр – ирон фæндыр, кавказаг фæндыры хицæн хуыз. Ирон цардыуаджы æмбæлын райдыдта ХIХ æнусы æмбисæй фæстæмæ; ома, адæмон дæснытæ, ирон музыкæйы хицæндзинæдтæ хынцгæйæ, ирон фæндырыл уырыссаг… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон хъандзал фæндыр – перевод — см. Ирон хъандзал фæндыр Ирон хъандзал фандыр – осетинская гармонь, одна из разновидностей кавказских гармоней. Стала входить в осетинский быт с середины ХIХ века, когда народные мастера в соответствии с особенностями осетинской музыки стали… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Мифологи — см. Мифологи – перевод I – кълассон æхсæнады размæ æмæ рагкълассон æхсæнады цæрæг адæмтæ дун дунейы, æрдз æмæ адæймаджы царды равзæрды тыххæй цы хъуыды кодтой, уыдон æвдисæг таурæгътæ æмæ кадджытæ иумæ райсгæйæ II – мифтæ чи ахуыр кæны, уыцы… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Мифологи – перевод — см. Мифологи Мифология I – совокупность преданий, сказаний, отражающих представления людей в доклассовом и раннеклассовом обществах о происхождении мира, природы и человеческого бытия; II – наука, изучающая мифы см. Ирон адæмы этнографи æмæ… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон адæмы иумæйаг дзуæрттæ — см. Ирон адæмы иумæйаг дзуæрттæ – перевод Ирон адæмы иумæйаг дзуæрттæ – æгас ирмæ кадджын чи уыд, табу кæмæн кодтой, уыцы дзуæрттæ. Ацы иумæйаг дзуæрттæ сты æппæты рагондæр, тынг парахатæй æвдыст цæуынц иры мифологийы, нарты кадджыты, аргъæутты,… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон фæндаг — см. Ирон фæндаг – перевод Ирон фæндаг – зианыл кæуын æмæ хъарæг кæныны æгъдауы хуыз; зианмæ иу æндæр хъæутæй йæ хæстæджытæй чи ’рбацыдис, уыдон иу семæ цы хъарæггæнæг устыты ракодтой, уыдонимæ иу хъæугæронæй хъæрæй кæуын æмæ дзыназын райдыдтой.… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон фæндаг – перевод — см. Ирон фæндаг Ирон фандаг (букв. «осетинская дорога») – разновидность обрядового оплакивания покойника, заключавшаяся в том, что прибывшие на похороны родственники из других сел и сопровождающие их плакальщицы – карагганаг – уже на окраине… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон адæмы иумæйаг дзуæрттæ – перевод — см. Ирон адæмы иумæйаг дзуæрттæ Дзуары общеосетинские – божества, которые почитались всеми осетинами. Эти дзуары являются, как правило, наиболее древними, они широко отражены в осетинской мифологии в нартовских сказаниях, народных сказках,… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ИРОН ÆГЪДÆУТТÆ — ОСЕТИНСКИЕ ОБЫЧАИ Агънаты Г. «Адæмон хæзнатæ» БÆРÆГБÆТТÆ – ПРАЗДНИКИ ТЪÆНДЖЫ МÆЙ ÆРТХЪИРÆНЫ МÆЙ ТÆРГÆЙТТЫ МÆЙ ХУЫМГÆНÆНЫ МÆЙ …   Словарь по этнографии и мифологии осетин


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»